Cilt: 29 Sayı: 1, 4.05.2020

Yıl: 2020

Araştırma Makalesi

Derlemeler

Erciyes Üniversitesi Diş Hekimliği, Eczacılık, Temel Tıp Bilimleri, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Beslenme ve Diyetetik, Ebelik ve Hemşirelik alanları başta olmak üzere sağlık bilimleri alanında güncel klinik ve deneysel özgün makale, derleme, olgu sunumu, editöre mektup türünde çalışmalar ile çok disiplinli alanlara ilişkin çalışmalar yayınlamayı amaçlamaktadır.

Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi’nde Veteriner Hekimlik, Diş Hekimliği, Eczacılık, Temel Tıp Bilimleri, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Beslenme ve Diyetetik, Ebelik ve Hemşirelik alanları başta olmak üzere sağlık bilimleri alanlarında klinik ve deneysel özgün makale, derleme, olgu sunumu, editöre mektup türünde yazılara yer verilir.

Yayın Kuralları ve Genel Bilgiler

Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yayını olan Sağlık Bilimleri Dergisi yılda üç defa olmak üzere dört ayda bir yayınlanır. Sağlık alanının çeşitli dallarındaki klinik ve deneysel araştırma yazıları, orijinal olgu sunumları ve literatür derlemeleri daha önce herhangi bir yerde yayınlanmamış ve yayın için başka bir dergiye gönderilmemiş olmak koşuluyla kabul edilir. Araştırma makalelerinin yayınlanabilmesi için projelerinin ilgili kurumun etik kurulunca onaylanmış olduğu ve insanla yapılan çalışmalarda, çalışma öncesinde hasta ya da gönüllülere bilgilendirme yapılıp onay alındığı belirtilmelidir.

Dergide yazılar Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanır. Türkçe yazılarda Türk dilinin bütünlüğü korunmalı, İngilizce yazılar anlaşılır ve hatasız olmalıdır. Gönderilen yazıların dergi kurallarına göre düzenlenmiş ve basıma hazır hale getirilmiş olması gerekir. Yazıların yayınlanmasındaki gecikmenin en önemli nedeni makalelerin yazım kurallarına göre hazırlanmamasıdır. Yayın kurulu yazım kurallarına uymayan yazıları yayınlamamak, düzeltmek üzere yazara iade etmek ya da şekil açısından yeniden düzenlemek yetkisindedir. Yazılarda savunulan fikirlerin sorumluluğu yazara aittir. Yayınlanan yazıların telif hakkı dergiye ait olup derginin izni olmadan kısmen de olsa aktarılamaz.

Editöre çeşitli konularda ve dergide yayınlanan yazılarla ilgili mektuplar yazılabilir ve yazarlarından cevaplandırması istenebilir. Bunların dergide yayınlanıp-yayınlanmaması editörün yetkisindedir.

 

Yazım Kuralları

Dergide yayınlanmak üzere editöre gönderilen yazılar A4 kağıdı boyutunda 12 punto, çift aralıkla ve kenarlarda üçer cm boşluk bırakılarak yazılmalıdır. Tablo, şekil ve resim yazıları 10 punto ve bir aralıkla yazılmalıdır. Kullanılan kısaltmalar yazı içerisindeki ilk geçtikleri yerde, parantez içinde, açık olarak yazılmalı, özel kısaltmalar yapılmamalıdır. Yazı içindeki 1-10 arası rakamsal veriler yazıyla, 10 ve üstü rakamlarla belirtilmelidir. Ancak, cümle başındaki sayılar yazıyla yazılmalıdır. Şekil ve resimler metin içinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır. Araştırma makaleleri ve derlemeler için metin uzunluğu (şekil, tablo, kaynaklar hariç) 10 sayfa ve olgu sunumları için 5 sayfayı (şekil, tablo, kaynaklar hariç)  geçmemelidir. Ayrıca, makaleler için kaynak sayısı 50’yi geçmemelidir. Yazılar aşağıda belirtilen sıra izlenerek düzenlenmelidir.

Orijinal makalelerde başlık sayfası, özet, giriş, gereç ve yöntem, bulgular, tartışma, kaynaklar; olgu sunumlarında özet, giriş, olgu(ların) sunumu, tartışma ve kaynaklar bölümleri yer almalıdır.

Gönderilen yazılar, yazının başlık sayfası, metin, kaynaklar, şekil ve tabloları içeren Microsoft Word 2003 ve üzerindeki versiyonları ile yazılmış tek bir elektronik form olarak ve tüm yazarların imzaladığı Telif Hakkı Devir Formu ile birlikte DergiPark sistemine yüklenmelidir.

 

Başlık sayfası: Makalenin tam Türkçe ve İngilizce başlığını, makale dilindeki kısa başlığını (boşluksuz 60 karakter), yazarlarının ad, görev (akademik ünvanlarını), kurum ve e-mail adreslerini, varsa çalışmayı destekleyen kurumun adını içermelidir. Tüm yazarların ORCID numaraları yer almalıdır. Yazı herhangi bir kongrede tebliğ edilmişse yeri ve tarihi belirtilmelidir. Ayrıca bu sayfada yazışma yapılacak yazarın adı, soyadı, iş adresi ve telefon numarası açıkça yazılmalıdır.

 

Öz: Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmalı, her biri 200 kelimeyi aşmamalıdır. Özet makaleyi yansıtacak nitelikte olmalı, önemli sonuçlar verilmeli ve bunların yorumu yapılmalıdır. Özette açıklanmayan kısaltmalar kullanılmamalı, kaynak gösterilmemelidir. Özet sayfası yazar adlarını ve adreslerini içermemelidir.

Anahtar kelimeler: Özetten hemen sonra aynı dilde olmak üzere makale ile ilgili en az üç, en fazla beş anahtar kelime verilmelidir. Anahtar kelimelerinin Türkiye Bilim Terimleri’nden (Türkiye Bilim Terimleri); MeSH (Medical Subject Headings) terimlerinin, Türkçe karşılıklarını içeren anahtar kelimeler dizininden seçilmeli ve aşağıda web adresinden kontrol edilmelidir. (bkz: http://www.bilimterimleri.com)

Tablolar: Makalede geçiş sırasına göre ve Romen rakamı ile numaralandırılıp, her birine ayrı bir başlık verilmelidir, başlıklar tabloların üstüne yazılmalıdır. Tabloların metin içindeki yerleri belirtilmelidir. Metin içinde her tabloya atıfta bulunulduğuna emin olunmalıdır. Tablolar bilgileri etkin bir şekilde gösterir ve ayrıca bilginin istenen tüm ayrıntı seviyelerinde verilmesini sağlar. Bilgileri metin yerine tablolarda vermek genelde metnin uzunluğunu kısaltır. Her tablo ayrı bir sayfaya çift aralıklı olarak yerleştirilmelidir. Tablolar metindeki sıralarına göre numaralanıp, her birine kısa bir başlık verilmelidir. MS Word 2003 ve üstü versiyonlarında otomatik tablo seçeneğinde “tablo klasik 1” ya da “tablo basit 1” seçeneklerine göre tablolar hazırlanmalıdır. Başlık satırı ve tablo alt üst satırları dışında tablonun içinde başka dikey ve yatay çizgiler kullanılmamalıdır. Her sütuna bir başlık verilmelidir. Yazarlar açıklamaları başlıkta değil, dipnotlarda yapmalıdır. Dipnotlarda standart olmayan tüm kısaltmalar açıklanmalıdır. Dipnotlar için sırasıyla aşağıdaki semboller kullanılmalıdır: (*,**,vb.). Eğer önceden yayınlanmış bir tablo kullanılacaksa, yayın hakkını elinde bulunduran bireyden izin alınmalıdır. Toplum alanındaki belgeler hariç yazarlığa ve yayıncıya bakılmadan bu izin gereklidir.

 

Şekiller ve Resimler:  Makalede geçiş sırasına göre ve Romen rakamı ile numaralandırılıp, her birine ayrı bir başlık verilmelidir, başlıklar şekil veya resimlerin altına yazılmalıdır. Mikroskobik resimlerde büyütme oranı ve kullanılan boyama tekniği belirtilmelidir. Şekil ve resimlerin metin içindeki yerleri belirtilmelidir.

Şekiller ya profesyonel olarak çizilmeli ve fotoğraflanmalı ya da fotoğraf kalitesinde dijital olarak gönderilmelidir. Şekillerin basıma uygun versiyonlarının yanı sıra JPEG, GIF, TIFF gibi elektronik versiyonlarda yüksek çözünürlükte görüntü oluşturacak biçimlerde elektronik dosyaları gönderilmeli ve yazarlar göndermeden önce bu dosyaların görüntü kalitelerini bilgisayar ekranında kontrol etmelidir.

Röntgen, CT, MRI filmleri ve diğer tanısal görüntülemeler yüksek kalitede basılmış olarak gönderilmelidir. Bu nedenle şekillerin üzerindeki harfler, sayılar ve semboller açık ve tüm makalede eşit ve yayın için küçültüldüklerinde bile okunabilecek boyutlarda olmalıdır. Şekiller mümkün olduğunca tek başlarına anlaşılabilir olmalıdır. Fotomikrografik patoloji preparatları iç ölçekler içermelidir. Semboller, oklar ya da harfler fonla kontrast oluşturmalıdır. Eğer insan fotoğrafı kullanılacaksa, ya bu kişiler fotoğraftan tanınmamalıdır ya da yazılı izin alınmalıdır.

Eğer önceden yayınlanmış bir şekil kullanılacaksa, yayın hakkını elinde bulunduran bireyden izin alınmalıdır. Toplum alanındaki belgeler hariç yazarlığa ve yayıncıya bakılmadan bu izin gereklidir.

Ölçüm Birimleri

Uzunluk, ağırlık ve hacim birimleri metrik (metre, kilogram, litre) sistemde ve bunların onlu katları şeklinde rapor edilmelidir. Sıcaklıklar Celsius derecesi, kan basıncı milimetre civa cinsinden olmalıdır. Ölçü birimlerinde hem lokal hem de Uluslararası Birim Sistemleri (International System of Units, SI) kullanılmalıdır. İlaç konsantrasyonları ya SI ya da kütle birimi olarak verilir, alternatif olarak parantez içinde de verilebilir.

Teşekkür

Yazının sonunda kaynaklardan önce yer verilir. Bu bölümde kişisel, teknik ve materyal yardımı gibi nedenlerle yapılacak teşekkür ifadeleri yer alır.

 

Kaynaklar: Makaleler için kaynak sayısı 50’yi geçmemelidir, yazıda geçiş sırasına göre sıralanır, verilen numara metin içinde paranteze alınarak gösterilir. Aslı görülmeden diğer bir kaynak aracılığı ile bilgi edinilen kaynaklar numaralandırılmaz, zorunlu hallerde parantez içinde verilir. Dergilerin isimleri Index Medicus’a uygun olarak kısaltılmış biçimde verilir. Index’e girmeyen dergi isimlerinde kısaltma yapılmaz. Yazar sayısı beşten fazla olan makalelerde ilk üç yazardan sonra İngilizce makalelerde “et al” , Türkçe makalelerde “ve ark” kısaltmaları kullanılır.

Kaynakların yazımı için örnekler

· Dergiler için;

Jennett B, Teasdale G, Fry J, et al. Treatment for severe head injury. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1980; 43:289-295.

· Kitaplar için;

West JB. Respiratory Physology (2nd ed). Williams and Wilkins, Baltimore 1974; pp 72-75.

· Kitaptan alınan bölümler için;

Sagawa K. Analysis of the CNS ischemic feed back regulation of the circulation. In : Reeve EB, Guyton AC (eds), Physical Basis of Circulatory Transport. WB Saunders, Philedelphia 1967; pp 129-139.

Not : “In, eds, pp” ifadeleri sadece İngilizce kitaplar için kullanılır. Türkçe kitaplar kaynak gösterildiğinde bu ifadelerin karşılığı sırası ile “Kitap, yazarlar, ss” şeklinde olmalıdır.

· Kaynak Tercüme Kitaptan Alınan Bölüm İse;

Berne RM, Levy MN, Koeppen BM, Stanton BA. Physiology (5 th ed). Çeviri: Türk Fizyolojik Bilimler Derneği. Bölüm Çeviri : Aşçıoğlu M. Hipotalamus ve hipofiz bezi. Kitap: Fizyoloji. Güneş Tıp Kitabevleri, Ankara 2008; ss 819-859.

Guyton AC. Textbook of Medical Physiology (7 th ed). Çeviri:Gökhan M, Çavuşoğlu H. Bölüm:Hücre ve fonksiyonları. Kitap:Tıbbi Fizyoloji. Türkçe 2.Baskı. Merk Yayıncılık, İstanbul 1988; Cilt I, ss 15-34

· Bildiri  özetleri için;

Ayoğlu F, Işık AF, Bumin MA. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine başvuran adli vakaların analizi, V. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Marmara Üniversitesi, İstanbul 12-16 Ekim 1996; ss 96-100.

· Tezler için;

Temel İ. Aflatoxin B1’in Tavşanlarda Bazı Kan Parametre Düzeyleri ve Doku Arginaz Aktiviteleri Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ 1993; ss ….

-İnternet için;
TUIK. Hayvancılık İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/ hayvancilik.app/hayvancilik.zul; Erişim tarihi: 14.03.2010.

Index Medicus’ta yer almayan Türkçe kaynaklarda yukardaki örneklere uyulur, ancak dergi isimleri kısaltmadan yazılır, kitap sayfaları “ss” şeklinde belirtilir.

 

YAZININ GÖNDERİM AŞAMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

  • Sorumlu yazar, "Telif Hakkı Devir Formu"nu doldurup, çalışma ile birlikte dergiye göndermelidirler.

  • Yazarlar, makaleyi değerlendirmek üzere 3 hakemin ismi ve güncel iletişim bilgilerini (açık posta adresleri, e-posta, telefon, faks) ayrı bir kapak sayfasında bildirmelilerdir. Editörler, hakemleri seçme hakkını korur.

  • Yazılar, dergipark.gov.tr den dergi sistemine yüklenerek yapılmalıdır.

 

Sağlık Bilimleri Dergisi’nin yayın süreçleri, sağlık alanının çeşitli dallarındaki klinik ve deneysel araştırma yazıları, orijinal olgu sunumları ve literatür derlemeler gibi alanlarındaki nitelikli bilimsel makalelerin yansız biçimde değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve paylaşılması esasına göre yürütülmektedir. Bu kapsamda yazarların, dergi editörlerinin, hakemlerin ve yayıncının uyması gereken etik kurallar aşağıda belirtilmiş olup, “Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics - COPE (https://publicationethics.org/))” yayınladığı kılavuzlar ve politikalar doğrultusunda hazırlanmıştır.
Yayıncının Etik Sorumlukları
Sağlık Bilimleri Dergisi, Erciyes Üniversitesi tarafından yayımlanmaktadır. Yayıncının etik sorumlulukları;
• Yayıncı, Sağlık Bilimleri Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
• Yayıncı derginin web sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar.
Editör, Editör Yardımcıları ve Alan Editörlerinin Sorumlulukları
• Sağlık Bilimleri Dergisi’ne yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin yayınlanması ve sonrasındaki süreçlerden editör kurulu sorumludur. Editör ve editörler kurulu dergi ve basılan makalelerle ilgili kararları verirken tarafsız olarak ve kamu yararını düşünülerek hareket etmelidir.
• Sağlık Bilimleri Dergisi editörler kurulu dergiyi sürekli geliştirmek ve yayın niteliğini yükseltmek için çaba göstermelidir.
• Editör ve editörler kurulu makalelerin alanında uzman kişiler tarafından değerlendirilmesini sağlamalıdır. Hakem listesi hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilenmeli ve geliştirilmelidir.
• Makaleyi değerlendirmek için gönderilen hakemlerle yazarlar arasında çıkar çatışması-çıkar birliği bulunup bulunmadığına dikkat edilmelidir.
• Editör ve editörler kurulu kör hakemlik, değerlendirme süreci, etik ilkeler, yayımlanma süreci gibi dergi politikaları belirleyerek uygulanmasını sağlamalıdır. Yazarlar ve hakemlerle ilgili bilgiler her iki tarafa da ifşa edilmemelidir.
• Editör ve editörler kurulu yayım ve yazım kuralları ile ilgili güncellemeleri yapmalı, yazarlara anlaşılır biçimde sunmalı ve örnek şablonlar güncellenmelidir.
• Yazarlar makalelerin durumu ile ilgili bilgi talep ettiklerinde kör hakemlik sürecine zarar vermeden makale durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.
• Makalelerde gönderi ve kabul tarihlerinin yayımlandığı kontrol edilmelidir.
• Editör ve editörler kurulu, makalelerde insan ve hayvan haklarının korunmasına özen göstermeli, etik kurul onayı olmadığında makaleyi reddetmelidir.
Hakemlerin Sorumlulukları
Sağlık Bilimleri Dergisi makale değerlendirme sürecinde iki yönlü kör hakemlik ilkesi uygulanmaktadır. Hakemler yazarlarla doğrudan iletişim kuramaz, makale değerlendirme formları ve metin üzerinde düzeltme istemlerini dergipark yönetim sistemi üzerinden editör ve/veya editörler kurulu aracılığı ile yazar(lar)a iletilir. Hakemlerin etik sorumlulukları:
• Hakemler yalnızca uzmanlık alanları ile ilgili makalelerin değerlendirilmesini kabul etmelidir.
• Hakemler yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya siyaset felsefelerini göz önünde bulundurmadan makalenin bilimsel yönlerini değerlendirmeli, değerlendirme yaparken gizliliğe önem vermelidir.
• Hakemler, yazarlarla çıkar çatışması-çıkar birliği olması durumunda makaleyi değerlendirmeyi reddetmeli ve editörü bilgilendirmelidir.
• Hakemler, makaleleri değerlendirirken akademik ve yapıcı bir dil kullanmalı, hakaret içeren kişisel yorumlardan kaçınmalıdır.
• Hakemler değerlendirmeyi kabul ettikleri makalelerle ilgili görüşlerini kendilerine verilen süre içerisinde editör ve editörler kuruluna iletmelidir.
Yazarın Sorumlulukları
• Yazar(lar)’ ın, Sağlık Bilimleri Dergisi’ne yayımlanmak üzere gönderdikleri makalelerinin başka bir dergide yayımlanmamış ya da aynı anda başka bir dergiye yayımlanmak üzere gönderilmemiş olması gerekir.
• Makalelere yalnızca katkısı olan yazarların ismi yazılmalıdır (çalışmanın tasarımı, yürütülmesi, uygulanması, veri toplanması veya analizi/yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuş kişiler; çalışmanın hipotezi, ve taslağına katkı sağlamış ve entelektüel içerik için eleştirel olarak revizyon gerçekleştirmiş kişiler; makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayına sunulmasını kabul etmiş kişiler). Yayımlanmak üzere gönderilen makalelerde daha sonra yazar sırası değişikliği, yazar ekleme çıkarma işlemi istenmemelidir.
• Yazar(lar), makale yazımı sırasında kullandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda atıf yapmalıdır.
• Yazar(lar), araştırma makalelerinde gerekli etik kurul belgelerini almalı, makalenin yöntem bölümünde etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı belirtilmelidir. Ayrıca benzerlik raporlarını iThenticate (http://www.ithenticate.com/) programını kullanarak belgelenmelidir. Derlemelerden etik kurul onay belgesi istenmez.
• Değerlendirmeye alınan makalelerle ilgili bilgi ve ham veri istendiğinde editör ve editör kuruluna iletmelidir.
• Yazar(lar), makalesiyle ilgili değerlendirme ve erken görünüm aşamasında ya da elektronik ortamda hatayı fark ettiklerinde editör ve editör kuruluna bilgi vermeli, düzeltmek ya da geri çekmek için iletişime geçmelidir.

İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Sağlık Bilimleri Dergisi’ne yayımlanmak üzere gönderilen makalelerinin benzerlik oranı (kaynaklar hariç) %20 ve altında olan makaleler değerlendirmeye alınır. Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilir.
Aşağıda etik dışı bazı davranışlar listelenmiştir:
• Çalışmaya fikren katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi.
• Makale yazarın yüksek lisans/doktora tezinden ya da bir projeden üretilmişse, herhangi bir yerde sunulmuşsa bunun belirtilmemesi.
• Dilimleme yapılması yani, tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması.
• Gönderilen makalelere ilişkin çıkar çatışmalarının bildirilmemesi.
• Çift taraflı kör hakemlik sürecinin deşifre edilmesi.

Dergimizde yayımlanmak üzere gönderilen makaleler için ücret talep edilmemektedir.